Pallium (februari 2006) 08:104–105 DOI 10.1007/BF03061136

UIT HET LAND

Media Column van Hans van Dam

De discussie over euthanasie en palliatieve sedatie houdt aan. Na de publicatie van de richtlijnen voorsedatie van de artsenorganisatie KNMG (eind 2005),cree¨erde NRC Handelsblad op zaterdag 15 april een doorstart. De krant opende de voorpagina met de kop ‘Euthanasie steeds vaker gemeden’. In de weekendbijlage van dezelfde editie schreef NRC-redacteur Jannetje Koelewijn een lijvig artikel, waarin omstandig duidelijk werd gemaakt dat artsen massaal voorkeur zouden geven aan sedatie boven euthanasie. Enkele dagen later wijdde de krant haar hoofdredactioneel commentaar aan dezelfde kwestie. Duidelijk is dat de krant – of breder, de media – een belangrijk podium is voor maatschappelijk debat. Dat is altijd al zo geweest. Dit gegeven zet de verantwoordelijkheid van redactiesop scherp. Zuiver debat kan alleen plaatsvinden als kwesties zuiver worden voorgesteld. En precies op dit punt laat de media steeds vaker steeds meer stekenvallen. En dit is nog zacht uitgedrukt. Neem de genoemde berichtgeving op de voorpagina van NRC Handelsblad en het uitvoerige artikel van Jannetje Koelewijn. De kop suggereert dat er onderzoek is gedaan naar beslissingen rondom het levenseinde,maar dat is niet zo. Naast uitlatingen van enkele artsen en juristen, baseert Koelewijn zich op de gestegen aflevering van het sterke slaapmiddel Dormicum (vertwintigvoudigd).Bepaald niet sterk. Toegenomen uitgiftekan bijvoorbeeld ook betekenen dat er minder patie¨nten creperen, maar daarmee is niet gezegd dat euthanasieminder plaatsvindt. Onzorgvuldig en tendentieus dus. Dit kan ook van het lijvige artikel gezegd worden. De opbouw van dat artikel (selectieve aandacht voormensen die euthanasie willen vervangen door sedatie, met alleen in de laatste regels nog een ferme uitspraak van

13

onderzoeker Gerrit van der Wal, die onder beroerde omstandigheden wel zelf de keus voor euthanasie wil maken) verraadt dat het artikel is toegeschreven naar artsen die angst voor euthanasie hebben en legitimatie zoeken voor hun vlucht in palliatieve sedatie als alternatief. Nog veel erger maakt de krant het in haar genoemd hoofdredactioneel commentaar. Dat wemelt werkelijk van de feitelijke onjuistheden, met als dieptepunt dat de krant het al meer dan twintig jaar terug afgeschafte begrip passieve euthanasie weer van stal haalt – dat zou plaatsvinden als sedatie wordt toegepast. Het lijkt wel of de redactie in een tijdmachine is gestapt. Dit zijn geen slordigheden meer maar uitgesproken blunders. Althans, dat is te hopen, wantanders is het doortrapte strategie om euthanasie ineen kwaad daglicht te stellen, wat overigens wel pastin deze rechtsreactionaire tijd. De krant zaait verwarringen kan beter weten. Overigens gebeurt dat elders ook. In haar column ‘Wat treffen we aan op de eeuwige jachtvelden’ van 3 april haspelt Volkskrant-redacteur Aleid Truijens in populistische taal en door anderen via selectief citeren te laten buikspreken, alles door elkaar. Zo wil zij bijvoorbeeld geen dodelijke pil (die zij vergelijkt met een pistool) of contract (zij doelt op wilsverklaringen) omdat een stervende vriend van haar na toediening van morfine gelukzalig ging praten over pils op een terras. Niets nieuws Aleid, morfine doet sommigen in de zevende hemel belanden, anderen in helse angsten trouwens. Bovendien: met morfine kan het contract niet worden uitgevoerd, morfine is geen euthanaticum. Truijens weet beter, ze stichtte eerder verwarring en is daar toen duidelijk op gewezen, maar volhardt domweg. Media, en kranten in het bijzonder,

Pallium (februari 2006) 08:104–105

vormen een belangrijk middel tot discussie. Helaas missen veel redacties het zelfkritisch e´n zelfreinigend vermogen om inhouden toon van het debat zuiver te houden. Een vertekend debat levert een vertekende discussie op. Veel redacties lijkt dit niet te deren. Integendeel; om een

105

eigenlijn te trekken, deinst men niet terug voor een vertekening. Helaas lijken veel redacties zich meer bewust van hun macht dan hun verantwoordelijkheid. Ze zouden het niet moeten willen.

13