column door Harry Hens

foto Wim Oskam

Play us a slow song1

Harry Hens werkt bij MOVISIE Beroepsontwikkeling en is bestuurslid van de Marie Kamphuis Stichting. Reacties naar [email protected]

14

Maatwerk Vakblad voor maatschappelijk werk

Het worden interessante tijden, zo luidde het slot van mijn laatste column. Daarin lag wellicht de stille hoop verscholen dat de kredietcrisis zich niet zou beperken tot de AEX, het bankwezen en de hypotheekrente. Inmiddels wordt in brede kring gesproken over een ingrijpende culturele crisis, die er uiteindelijk toe zal leiden dat er de nodige maatschappelijke bakens verzet worden. Yes, we can! We moeten het allemaal nog zien. Waar ik benieuwd naar ben, zijn de gevolgen voor de onthaasting, een item dat al jarenlang met stip – maar tevergeefs – bovenaan ieders agenda staat. Op de vraag hoe het met je gaat, volgt tegenwoordig het standaardantwoord: ‘Goed, maar druk, druk, druk’. Onthaasten doen we pas – noodgedwongen – op doktersvoorschrift, zo nodig met pillen. En dan alleen omdat depressie, overspanning, burn-out of hartaanval ons pad kruiste. We leven in een tijdsgewricht waarin het computergeheugen zich exponentieel ontwikkelt: het vermogen van dat geheugen verdubbelt zich iedere anderhalf jaar. Als we deze lijn doortrekken, evenaart in 2029 de computer het menselijk brein. Valt daar nog tegenop te onthaasten of bereiken we dan het gewenste nirwana omdat de computer ons werk overneemt? Eerlijk gezegd verwacht ik dat niet en ik geloof ook niet dat ik dat zou willen. U ook niet! Met de hectiek van het dagelijkse leven – even afgezien van de terreur van mobiel of anderszins – valt op zich een goede relatie op te bouwen. Het is meer de Umwelt die je adrenaline tot onacceptabele hoogten opstuwt. De samenleving als rollercoaster, die je voortdurend van de ene hype naar de andere leidt. Van gekkigheid weten we niet meer wat we moeten doen, want de sky is al lang niet meer de limit. Nieuws bestaat voor een belangrijk deel uit incidenten die ongearticuleerd opgeblazen worden, om de volgende dag ingewisseld te worden voor het volgende non-item. Op tv zien we de ene beauty contest na de andere, waarbij op onbenullige wijze het

publiek mag uitmaken wie de mooiste, de dunste, de handigste of de grootste is of heeft. Vakanties zijn verworden tot dwangneuroses waarin gescoord of verwezenlijkt moet worden. Sport op tv was vroeger het ultieme genot van die ene Europacupwedstrijd in de maand of één keer per jaar het WK schaatsen. Nu zijn er honderdtwintig voetbalwedstrijden live per week en ieder weekend van de winter een mondiaal schaatsgebeuren. En dat alles voor, tijdens en na afloop uitgebreid van oeverloos commentaar voorzien. Verder een managementgoeroe die reclame maakt dat hij in een dag alle relevante managementliteratuur aan je zal overdragen. Maar het meest schlemielige is de B-film, die dat jaar al drie keer op het scherm is geweest, maar dagen van tevoren wordt aangekondigd als het summum van beleving. En uitgerekend tijdens dat hoogtepunt word je via hinderlijke mededelingen op het scherm alweer opgewarmd voor het volgende top-event. Het is te verwachten dat de huidige crisis ook zijn licht zal laten schijnen over deze cultuur waarin alles groter, verder, hoger, beter en duurder moet zijn. Van mij mag het allemaal, maar wat je bij al die uitingen mist, is betekenis en beleving. Eerder viel het woord nirwana, een verwijzing naar wijsheden uit het Oosten, waar rust, bezinning en de waarde der dingen nog wel hoge ogen gooien. Persoonlijk ben ik nooit zo’n oriëntalist geweest. Ik heb altijd geloofd dat we dat vanuit onze eigen cultuur zouden moeten oplossen. Laten we daarom onze hoop op 2009 vestigen en al dan niet onze kaarten zetten op Obama. Een goed begin zou zijn – om met Joe Jackson te spreken And I want to get near you, but I can’t even hear you – ons uiterste best te doen om elkaar te horen.

Noten 1. Uit het nummer A slow song van Joe Jackson van het album Night and day (1982).